Actuele technologische ontwikkelingen in christelijk perspectief

Technologie heeft altijd iets ambivalents: het kan een enorme zegen zijn, maar er zitten ook andere kanten aan. Hoe je beoordeelt of het een zegen of een bedreiging is, hangt af van je perspectief. Daarom is het voor christenen de moeite waard om nieuwe ontwikkelingen in de technologie te wegen vanuit hun perspectief. Dat is vooral ook de moeite waard, omdat die ontwikkelingen steeds vergaander en indringender worden. In deze cursus worden drie van zulke ontwikkelingen bekeken: technologische mensverbetering ("human enhancement"), informatisering (Big data, privacy bij databeheer, en de corona-app als actuele casus) en robotisering (onder meer in de zorg). Vooraf kijken we naar een overkoepelende trend, namelijk het denken over technologie als potentiële brenger van een ideale wereld (utopiedenken).

Openbaring: een troostboek!

In dit derde seizoen staan de slothoofdstukken van Openbaring centraal: Openbaring 21-22, over de stad van God die vanuit de hemel op de aarde neerdaalt.
Op drie dinsdagochtenden verdiepen we ons in dit slotkoraal van Openbaring en van de Bijbel.
We zullen ook bij deze beide hoofdstukken zien hoe deze voluit zijn gebouwd met oudtestamentisch materiaal.
Aan het begin vindt een korte herhaling plaats, zodat ook mensen die het voorgaande niet hebben meegemaakt, kunnen deelnemen.
Uitleg, gesprek, beeldmateriaal en muziek maken deel uit van de cursus.

MEISTER ECKHART

Het bleek een klein, niet erg opwindend stadje te zijn, Tambach-Dietharz, 17 kilometer verwijderd van ons vakantieadres. Toch is het de plaats, waar in 1260 Meister Eckhart, de beroemdste mystieke theoloog uit de Middeleeuwen geboren is. Van het slot, waarin hij geboren is, zijn nog een paar stenen overgebleven, de natuur in dit deel van het Thüringer Wald is hetzelfde gebleven: imponerend. Maar zijn geestelijke nalatenschap is indrukwekkend: geleerde geschriften in het latijn, Duitse tractaten en preken en die in gewone, voor leken begrijpelijke taal.

Met deze Meister Eckhart heb ik mij dankzij de quarantaine in de coronatijd halverwege 2020 weken achter elkaar bezig gehouden. En daardoor kan ik begin 2021 een vervolgcursus aanbieden die niet over Augustinus gaat, maar over Meister Eckhart met zijn diepe, spirituele gedachten.

Eckhart is meer een “Lebemeister” (iemand die ons inzicht in het leven geeft) dan een “Lehrmeister” (iemand die ons theoretische kennis bijbrengt). Hij leidt ons op de mystieke weg en laat ons God in ons leven ontmoeten. Nee, niet God verder boven ons, maar God in ons.

God moet in ons geboren worden. Daarvoor moeten wij de afgescheidenheid (Abgeschiedenheit) opzoeken en ons losmaken van al onze neigingen en wensen, ja onze eigen wil en “gelaten” worden, een term die de filosoof Martin Heidegger van hem overneemt en nader uitwerkt.

Wij moeten ons “zelf”, onze innerlijkheid weer ontdekken. Daarbij moeten wij ons verstand gebruiken. Eckhart is niet de man van de mystieke extase, maar de gelovige geleerde die juist met zijn verstand op zoek gaat naar God. God is het Zijn-zelve, de oorsprong van alle dingen. In alles kunnen wij Hem ontdekken, maar beschrijven kunnen wij Hem zelf niet. Hij gaat het zijn te boven.

Het lijken op het eerste gezicht moeilijke gedachtegangen, zijn het ook, maar als je er dieper in doordringt, gaat er een wereld voor je open.

Aan het eind van zijn leven komt de inquisitie Eckhart op het spoor. Hij reist af naar Avignon om zijn leer bij de paus in Avignon te verdedigen, maar sterft daar in 1327. Twee jaar later doet de paus een bul uitgaan, waarin hij 28 uitspraken van de meester als ketters veroordeelt. Zij strookten niet met de officiële leer van de kerk. Daardoor is Meister Eckhart eeuwenlang ondergewaardeerd gebleven. Gelukkig is dat nu anders. Hij is herontdekt. En in onze tijd, waarin velen op zoek zijn naar God, kan de mystieke theologie van Meister Eckhart ons dichter brengen bij het geheim achter ons bestaan.
Ik hoop dat weer velen van u met mij op ontdekkingstocht gaan. Gemakkelijk zal het niet worden, maar boeiend en verrijkend.