Oude Testament

Waarom moeten we eigenlijk het Oude Testament hebben, we hebben het Nieuwe toch? In de lessen Oude Testament binnen de drie jaren van deze cursus ontdekken we het eigen recht van het Oude Testament binnen de Bijbel. Ondanks pogingen die in de geschiedenis van de kerk zijn gedaan om het Oude Testament uit de Bijbel te schrappen, heeft de kerk dit Bijbeldeel bewaard. Het Nieuwe Testament vooronderstelt het Oude en grijpt er voortdurend op terug. Het Oude Testament blijkt “uit het leven gegrepen”. Het tekent ons het mens-zijn in al zijn hoogte- en dieptepunten, in al zijn emoties. In de lessen ontdekken we dat het Oude Testament draait om Gods betrokkenheid op mensen en bewogenheid met mensen. We ontdekken dat het meest gebruikte woord in het Oude Testament de Godsnaam is die wij met “HEER” vertalen, JHWH, de naam die letterlijk betekent: “Hij zal er zijn”. We ontdekken dat het Oude Testament thema’s heeft die zo niet in het Nieuwe Testament aanwezig zijn: de politiek, de oorlog, de erotiek, de scepsis.Waarom moeten we eigenlijk het Oude Testament hebben, we hebben het Nieuwe toch? In de lessen Oude Testament binnen de drie jaren van deze cursus ontdekken we het eigen recht van het Oude Testament binnen de Bijbel. Ondanks pogingen die in de geschiedenis van de kerk zijn gedaan om het Oude Testament uit de Bijbel te schrappen, heeft de kerk dit Bijbeldeel bewaard. Het Nieuwe Testament vooronderstelt het Oude en grijpt er voortdurend op terug. Het Oude Testament blijkt “uit het leven gegrepen”. Het tekent ons het mens-zijn in al zijn hoogte- en dieptepunten, in al zijn emoties. In de lessen ontdekken we dat het Oude Testament draait om Gods betrokkenheid op mensen en bewogenheid met mensen. We ontdekken dat het meest gebruikte woord in het Oude Testament de Godsnaam is die wij met “HEER” vertalen, JHWH, de naam die letterlijk betekent: “Hij zal er zijn”. We ontdekken dat het Oude Testament thema’s heeft die zo niet in het Nieuwe Testament aanwezig zijn: de politiek, de oorlog, de erotiek, de scepsis.

TVG Cursusjaar 2021-2022

Het lesprogramma Oude Testament in de TVG-cursus loopt aan de hand van de driedelige indeling van TaNaCh, de Joodse Heilige Schrift. In dit cursusjaar volgen we het lesprogramma van het derde jaar. In het programma van het derde lesjaar kijken we naar de derde kring van TaNaCh, de Geschriften. Hiertoe behoren onder meer de Psalmen, Israëls wijsheidsliteratuur (Job, Spreuken, Prediker en Hooglied) en de beide Kroniekenboeken.
In de vijf ochtenden Oude Testament in het lesprogramma wordt aandacht besteed aan:

– de Psalmen (twee ochtenden)
– Kronieken (één ochtend)
– Israëls wijsheidsliteratuur, met ook aandacht voor de brede oud-oosterse setting daarvan (twee ochtenden)

Docent drs. A.J.O. van der Wal

Klik hier voor contactinformatie

Nieuwe Testament

3^e jaar: Jezus in perspectief: evangelisch, paulinisch, apocalytisch

• Les 1     Jezus’ geboorte
• Les 2     Jezus’ woorden
• Les 3     Jezus’ wonderen
• Les 4     Jezus’ opstanding: terminologie
• Les 5     Jezus’ opstanding: evangeliën
• Les 6     Een fanatieke Paulus
• Les 7     Het optreden van Paulus
• Les 8     De brieven van Paulus, met speciale aandacht voor de brief aan de Filippenzen
• Les 9     Openbaring van Johannes: inleiding
• Les 10  Openbaring van Johannes: structuur en theologie

Docent dr. Nico Riemersma

Kerkgeschiedenis

“Wie wil weten hoe het gedachtegoed van de kerk zich ontwikkeld heeft en waar het kerkelijke leven zoals wij dat kennen, vandaan komt, moet het vak kerkgeschiedenis volgen. In drie jaar tijd worden de hoofdzaken uit de geschiedenis van de kerk besproken.”

Leergang 1 (8 lessen)

In het eerste jaar wordt nagegaan, hoe de jonge kerk zich na de nieuwtestamentische tijd verder ontwikkeld heeft en gaandeweg de gezaghebbende kerk in West-Europa geworden is. Dat is met de nodige spanningen en strijd gepaard gegaan, zowel intern als naar buiten toe. De kerk groeide en kwam voor nieuwe organisatorische problemen te staan. Tegelijk werd de vraag naar de inhoud en betekenis van het geloof steeds urgenter. Binnen de kerk zelf kwamen verschillende opvattingen voor. Bovendien stelde de hellenistische (Grieks denkende) wereld kritische vragen aan het christendom waar een antwoord op gevonden moest worden. Intussen had de kerk telkens weer met vervolgingen te maken. In deze confrontaties is de kerk als ‘instituut’ gegroeid. Het ambt ontwikkelde zich, de liturgie en de geloofsbelijdenis. Globaal gesproken zal de meeste aandacht uitgaan naar de eerste vier eeuwen met een uitloper naar de middeleeuwen.

Leergang 2 (8 lessen)

De kerk vanaf 1300 tot 1800, vooral de periode van de reformatie.
In het tweede jaar ligt de meeste nadruk op het ontstaan en de betekenis van de reformatie met Luther en Calvijn als hoofdpersonen. Omdat de reformatie niet zomaar ontstaan is, worden eerst de ontwikkelingen binnen de kerk in de middeleeuwen, vooral na 1300, besproken. Ook toen was er een weerkerende roep om reformatie. Na de reformatie is de geschiedenis van de kerk verder gegaan. De rooms-katholieke kerk reageerde met de contrareformatie. Tegelijk begon de moderne tijd zich te melden. Met name in de reformatorische kerken zijn daardoor nieuwe discussies op gang gekomen. Denk in de Nederlanden aan de spanningen tussen rekkelijken en preciezen.

Leergang 3 (6 lessen)

De kerk in de 19e en 20e eeuw. Gedurende de negentiende en twintigste eeuw komen vragen op binnen kerk en samenleving die nog steeds een belangrijke rol spelen. Er ontstaan nieuwe wetenschappelijke inzichten, zowel binnen de theologie als elders. De industriële revolutie breekt door. De ontkerkelijking komt op gang. Hoe vinden de kerken binnen deze brede maatschappelijke en culturele processen hun weg? Hoe vergaat het de Nederlandse Hervormde Kerk? Waardoor ontstaan de Christelijk Gereformeerde kerken en de Gereformeerde kerken in Nederland? Hoe is de hereniging tot de Protestantse Kerk in Nederland verlopen?

Docent drs. J. Robbers, Damhertlaan 125, 3972 DD Driebergen. Tel. 0343 769 139, e-mail:

Dogmatiek

Wat de kerk gelooft vind je samengevat in de geloofsbelijdenissen, bijvoorbeeld de apostolische geloofsbelijdenis. In de dogmatiek of geloofsleer gaat het om de vragen: Hoe kun je dat onderbouwen? Hoe kun je dat verantwoorden? Wat bedoel je daarmee?

Kern van de leer van de kerk is het geloof in Vader, Zoon en Geest, oftewel de triniteit en het geloof dat Jezus meer dan mens is, want de Christus en daarmee de Zoon Gods.

Leergang 1 (3 lessen)

In deze leergang beginnen wij met de Geest, want de Geest leidt ons toe tot het geloof in Christus. In onze keuzen moeten wij namelijk de geesten onderscheiden, want er zijn vele machten die strijden om onze aandacht. Welke machten doen er werkelijk toe? Kunnen we daar orde in brengen? Jezus als de Christus is de hogere macht die over de vele machten de regie voert.
We geven aandacht aan de machten die ons leven oriëntatie geven, en die geloof opeisen en onze krachten absorberen (baan, nationale staat, evenementen, enzovoort). We ontdekken hoe Christus als de weg, het leven en de waarheid focus en orde aanbrengt in die drukte. En waarom dat zo is.

Leergang 2 (4 lessen)

Als de Geest in ons is, blijft Christus in ons en is de Vader in ons, zoals Christus ook in de Vader is, zo zegt het evangelie van Johannes. – Als individuen of kerkleden kunnen wij onder de indruk zijn van de weg van Christus, maar ja, dat lijkt onze keuze te zijn en de vraag blijft: is dat een historische toevalligheid of zit daar wetmatigheid in? Na de opstanding van Christus komen de apostelen er achter dat de Christus “moest” lijden, om op te staan uit de dood. Dat is niet maar toevallig zo binnen de kerk, maar het is de kern van de heilsgeschiedenis als zodanig. De “Vader” heeft dat zo bepaald van voor de grondlegging der aarde. Wat betekent dat?

Niet verplicht, maar wel ondersteunende literatuur is:
Herschepping, O. Noordmans: in de serie Klassiek Licht is deze tekst uit 1934 enkele jaren geleden opnieuw uitgebracht. Soms is het antiquarisch te krijgen.
Toekomst, Het Christelijk Levensgeheim, Rosenstock-Huessy, Dabar Luyten, 1993. Het is nog te krijgen via boekwinkeltjes.nl, of anders bij de docent.

Docent Otto Kroesen, e-mail:

Ethiek

Leergang 1 (6 lessen)

In de bijeenkomsten wordt gezocht naar een evenwicht tussen theorievorming enerzijds en gezamenlijk discussiëren en nadenken over praktische morele problemen anderzijds. Voor de opbouw van de theorie van de ethiek maken we gebruik van het basismateriaal, dat verschijnt bij het Centrum voor Educatie te Utrecht. Voor de praktische morele problemen kijken we naar verschillende artikelen in kranten en tijdschriften. Van de cursisten wordt gevraagd krantenknipsels mee te nemen over morele kwesties. Elke les wordt een ‘casus’ aan de orde gesteld, waarover in grotere en kleine groepen wordt gediscussieerd aan de hand van vragen. Wat betreft de onderwerpen is er ruimte voor inbreng. In de eerste drie lessen wordt de theorie in de grondverf gezet en geïllustreerd aan de hand van de onderwerpen ‘in vitro fertilisatie’, ‘huwelijksethiek’ en ‘orgaandonatie’. In het eerste jaar wordt van tijd tot tijd gekeken naar wat in de bijbel staat, hoe je dat moet uitleggen en hoe je daarmee omgaat.

Leergang 2 (8 lessen)

In dit cursusjaar worden de ethische theorieën verder uitgebouwd en komt sociale ethiek en christelijk ethiek aan de orde. We beginnen bij de ethiek van Marx en vergelijken die met de huidige visie op ethiek waarin de privé- en de publieke sfeer sterk van elkaar gescheiden zijn en onze individuele vrijheid erg belangrijk is. Mag en kun je het oneens zijn met de moraal van een ander? Of moet ieder het maar voor zichzelf weten? Wat houdt ethiek in een pluralistische multiculturele samenleving in? We gaan in op het probleem van de euthanasie en een methode om de ethische kant van een maatschappelijk probleem aan de orde te stellen. Twee lessen worden besteed aan de plaats van de kerk, geloof en bijbel in de ethiek. Geven de Bergrede en het bijbelse concept van het Koninkrijk van God concrete handelingsaanwijzingen of reiken zij ons slechts een moraalvriendelijke instelling aan?

Docent mw. drs. R. Oldenboom, van Miereveltlaan 1C, 2612 XE Delft. Tel. 015-2563556, e-mail:

Liturgiek

In het vak Liturgiek gaat het gaat om het vieren van de gemeente. Wat doen we als we op zondagmorgen samenkomen? Op de ene plek gebeurt dat anders dan op de andere. Waarom doen mensen het op deze manier? Waar komen die verschillende elementen van de kerkdienst vandaan? Liturgiek behoort tot de praktische theologische vakken. Dat wil zeggen, dat de bezinning op de liturgie in dienst staat van de dagelijkse of wekelijkse praktijk van de eredienst. Naast historische en theologische informatie over liturgie vormen de eigen ervaringen van de cursisten een onderdeel van de lessen.

Leergang 1 (6 lessen)

In leergang 1 komen deze onderwerpen ter sprake:
* Basisbegrippen. Wat is liturgie, waarom wordt er in de kerk gevierd?
* Liturgiegeschiedenis. In een grote lijn van het Nieuwe Testament via de oudheid en de middeleeuwen naar de tijd van de reformatie, vervolgens via de Nederlandse situatie naar de liturgische vernieuwingen in de 20^e en 21^e eeuw.
* De opbouw van het kerkelijk jaar.
* De invulling en opbouw van de zondagmorgendienst.

Leergang 2 (4 lessen)

In leergang 2 komen deze onderwerpen aan de orde:
* Van de getijden staan we stil bij het avondgebed.
* Een kleine geschiedenis van het kerklied. We staan stil bij prachtige oude en nieuwe liederen en hun context.

Docent drs. E.B. Kok, Ravellaan 6, 2671 VT Naaldwijk. Tel. 0174-610421, e-mail:

Pastoraat

Leergang 1 (8 lessen)

Pastoraat behoort tot de “praktische” vakken van onze theologische vorming. In het pastoraat gaat het om de levens- en geloofsvragen die mensen bezighouden, vaak naar aanleiding van concrete gebeurtenissen in het leven. Eerst komen we tot een definitie van wat pastoraat is en welke vragen we tegen kunnen komen. Wat is in onze tijd eigen dat ‘omzien naar elkaar’ en hoe gaat ‘luisteren’ naar de ander eigenlijk in z’n werk.

We kijken kort naar diverse benaderingen/ stromingen in het pastoraat, we doen samen een luisteroefening. We besluiten met de organisatie van het pastoraat in deze tijd, want daarin is veel beweging nu het veel kerken niet meer lukt om voldoende ouderlingen en andere medewerkers voor het pastoraat te vinden.

Leergang 2 (8 lessen)

In deze lessenserie besteden we aandacht aan losse pastorale thema’s welke per keer kunnen wisselen, ook op aangeven van de cursisten zelf. Thema’s van verlies, ziekte, rouw komen altijd aan bod, en we kijken naar de verbinding tussen pastoraat en liturgie, zoals bij Doop, Avondmaal en trouwen. Het belang van Geestelijke begeleiding neemt alleen maar toe, ook dat komt aan de orde, als het spreken over gebed en Bijbellezen in het pastoraat. Verder kunnen we kijken naar “de balans van geven en nemen” in familieverbanden onder de loep nemen, pastoraat rondom het levenseinde en wat daarin in beweging is, pastoraat in instellingen, narratief pastoraat en waarderend pastoraat.

Docent mw. drs. C.H.A. Bartelink-van den Dool, Rosmolen 180, 2986 EM Ridderkerk. Tel. 0180-427039, e-mail:

Diaconaat

Leergang 1 (8 lessen)

Het Griekse woord “diakonia” betekent “dienst(baarheid)”. We treffen het alleen in het Nieuwe Testament aan, maar de grondslag ervoor wordt gevormd door de sociale ethiek van het Oude Testament.
In de kerkelijke traditie geldt het diaconaat als één van de pijlers van de kerk. Het krijgt gestalte in de kerkelijke praktijk van hulp aan mensen in nood, dichtbij en ver weg, en in het streven naar gerechtigheid in de maatschappelijke orde en in het maatschappelijk handelen.
In het vak Diaconaat komen in drie dagdelen aan de orde:
– het bijbels denken over diaconaat;
– het diaconaat in het denken en de praktijk van het kerk-zijn en gemeente-zijn;
– aandachtsgebieden in het diaconaat;
– de methodiek van het diaconale werk;
– diaconaal beleid.

Werkwijze

– “Close reading” van relevante bijbel gedeelten;
– bespreking van relevante gedeelten uit Kerkorde en ordinanties van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), alsmede van artikelen over diaconale thema’s;
– bespreking van een of meer casussen over beleid en methodiek in het diaconaat.
Docent drs. J.C. Blankers, Bouwlust 136, 3162 SB Rhoon.
Tel. 010-2929251, 06-10132589, e-mail: