TVG Rotterdam - Basiscursus (3-jarig)
Meer informatie over de basiscursusOverzicht
De basiscursus duurt in totaal drie jaar. Elk cursusjaar loopt van september t/m mei uitgezonderd de schoolvakanties. De wekelijkse bijeenkomst omvat twee lessen; elke les duurt 75 minuten.
Ochtendcursus
De basiscursus wordt gegeven op dinsdagochtend. De groep wordt gevormd door cursisten van drie lichtingen: nieuwe cursisten en cursisten die al één of zelfs twee jaar les gehad hebben. Nieuwe cursisten komen steeds binnen in een bestaande groep. Elk cursusjaar wordt per groep een specifiek jaarprogramma afgewerkt. In seizoen 2022-2023 volgt de groep Leergang 1.
Indeling ochtend
De ochtend is als volgt ingedeeld:
- eerste les: 10.10 uur – 11.25 uur
- pauze: 11.25 uur – 11.45 uur
- tweede les: 11.45 uur – 13.00 uur
Tijdens de pauze kunt u, tegen betaling, een kopje koffie, een kopje thee of een frisdrank drinken.
Leerplan
Het leerplan omvat dertien vakken. Sommige vakken worden in één cursusjaar gedoceerd, andere vakken komen in twee of drie cursusjaren aan bod. In de beschrijving van de inhoud per vak wordt het aantal lessen per cursusjaar aangegeven.
Leergang 1
- Oude Testament
- Nieuwe Testament
- Kerkgeschiedenis
- Dogmatiek
- Ethiek
- Liturgiek
- Pastoraat
- Diaconaat
Leergang 2
- Oude Testament
- Nieuwe Testament
- Kerkgeschiedenis
- Dogmatiek
- Ethiek
- Liturgiek
- Pastoraat
- Wereldgodsdiensten
Leergang 3
- Oude Testament
- Nieuwe Testament
- Kerkgeschiedenis
- Wereldgodsdiensten
- Rabbinica
- Spiritualiteit
- Gemeente-opbouw
- Filosofie
Inhoud
In de basiscursus TVG komen diverse vakken aan bod:

Basisvakken
Onzichtbaar item om accordeon standaard gesloten te houden
Oude Testament
Waarom moeten we eigenlijk het Oude Testament hebben, we hebben het Nieuwe toch? In de lessen Oude Testament binnen de drie jaren van deze cursus ontdekken we het eigen recht van het Oude Testament binnen de Bijbel…
Oude Testament
Waarom moeten we eigenlijk het Oude Testament hebben, we hebben het Nieuwe toch? In de lessen Oude Testament binnen de drie jaren van deze cursus ontdekken we het eigen recht van het Oude Testament binnen de Bijbel. Ondanks pogingen die in de geschiedenis van de kerk zijn gedaan om het Oude Testament uit de Bijbel te schrappen, heeft de kerk dit Bijbeldeel bewaard. Het Nieuwe Testament vooronderstelt het Oude en grijpt er voortdurend op terug. Het Oude Testament blijkt “uit het leven gegrepen”. Het tekent ons het mens-zijn in al zijn hoogte- en dieptepunten, in al zijn emoties. In de lessen ontdekken we dat het Oude Testament draait om Gods betrokkenheid op mensen en bewogenheid met mensen. We ontdekken dat het meest gebruikte woord in het Oude Testament de Godsnaam is die wij met “HEER” vertalen, JHWH, de naam die letterlijk betekent: “Hij zal er zijn”. We ontdekken dat het Oude Testament thema’s heeft die zo niet in het Nieuwe Testament aanwezig zijn: de politiek, de oorlog, de erotiek, de scepsis.Waarom moeten we eigenlijk het Oude Testament hebben, we hebben het Nieuwe toch? In de lessen Oude Testament binnen de drie jaren van deze cursus ontdekken we het eigen recht van het Oude Testament binnen de Bijbel. Ondanks pogingen die in de geschiedenis van de kerk zijn gedaan om het Oude Testament uit de Bijbel te schrappen, heeft de kerk dit Bijbeldeel bewaard. Het Nieuwe Testament vooronderstelt het Oude en grijpt er voortdurend op terug. Het Oude Testament blijkt “uit het leven gegrepen”. Het tekent ons het mens-zijn in al zijn hoogte- en dieptepunten, in al zijn emoties. In de lessen ontdekken we dat het Oude Testament draait om Gods betrokkenheid op mensen en bewogenheid met mensen. We ontdekken dat het meest gebruikte woord in het Oude Testament de Godsnaam is die wij met “HEER” vertalen, JHWH, de naam die letterlijk betekent: “Hij zal er zijn”. We ontdekken dat het Oude Testament thema’s heeft die zo niet in het Nieuwe Testament aanwezig zijn: de politiek, de oorlog, de erotiek, de scepsis.
TVG Cursusjaar 2021-2022
Het lesprogramma Oude Testament in de TVG-cursus loopt aan de hand van de driedelige indeling van TaNaCh, de Joodse Heilige Schrift. In dit cursusjaar volgen we het lesprogramma van het derde jaar. In het programma van het derde lesjaar kijken we naar de derde kring van TaNaCh, de Geschriften. Hiertoe behoren onder meer de Psalmen, Israëls wijsheidsliteratuur (Job, Spreuken, Prediker en Hooglied) en de beide Kroniekenboeken.
In de vijf ochtenden Oude Testament in het lesprogramma wordt aandacht besteed aan:
– de Psalmen (twee ochtenden)
– Kronieken (één ochtend)
– Israëls wijsheidsliteratuur, met ook aandacht voor de brede oud-oosterse setting daarvan (twee ochtenden)
Docent drs. A.J.O. van der Wal
Nieuwe Testament
Per lesochtend worden twee thema’s besproken.
Nieuwe Testament
3e jaar: Jezus in perspectief: evangelisch, paulinisch, apocalytisch
- Les 1 Jezus’ geboorte
- Les 2 Jezus’ woorden
- Les 3 Jezus’ wonderen
- Les 4 Jezus’ opstanding: terminologie
- Les 5 Jezus’ opstanding: evangeliën
- Les 6 Een fanatieke Paulus
- Les 7 Het optreden van Paulus
- Les 8 De brieven van Paulus, met speciale aandacht voor de brief aan de Filippenzen
- Les 9 Openbaring van Johannes: inleiding
- Les 10 Openbaring van Johannes: structuur en theologie
Docent dr. Nico Riemersma
Kerkgeschiedenis
Kerkgeschiedenis
“Wie wil weten hoe het gedachtegoed van de kerk zich ontwikkeld heeft en waar het kerkelijke leven zoals wij dat kennen, vandaan komt, moet het vak kerkgeschiedenis volgen. In drie jaar tijd worden de hoofdzaken uit de geschiedenis van de kerk besproken.”
Leergang 1 (8 lessen)
In het eerste jaar wordt nagegaan, hoe de jonge kerk zich na de nieuwtestamentische tijd verder ontwikkeld heeft en gaandeweg de gezaghebbende kerk in West-Europa geworden is. Dat is met de nodige spanningen en strijd gepaard gegaan, zowel intern als naar buiten toe. De kerk groeide en kwam voor nieuwe organisatorische problemen te staan. Tegelijk werd de vraag naar de inhoud en betekenis van het geloof steeds urgenter. Binnen de kerk zelf kwamen verschillende opvattingen voor. Bovendien stelde de hellenistische (Grieks denkende) wereld kritische vragen aan het christendom waar een antwoord op gevonden moest worden. Intussen had de kerk telkens weer met vervolgingen te maken. In deze confrontaties is de kerk als ‘instituut’ gegroeid. Het ambt ontwikkelde zich, de liturgie en de geloofsbelijdenis. Globaal gesproken zal de meeste aandacht uitgaan naar de eerste vier eeuwen met een uitloper naar de middeleeuwen.
Leergang 2 (8 lessen)
De kerk vanaf 1300 tot 1800, vooral de periode van de reformatie.
In het tweede jaar ligt de meeste nadruk op het ontstaan en de betekenis van de reformatie met Luther en Calvijn als hoofdpersonen. Omdat de reformatie niet zomaar ontstaan is, worden eerst de ontwikkelingen binnen de kerk in de middeleeuwen, vooral na 1300, besproken. Ook toen was er een weerkerende roep om reformatie. Na de reformatie is de geschiedenis van de kerk verder gegaan. De rooms-katholieke kerk reageerde met de contrareformatie. Tegelijk begon de moderne tijd zich te melden. Met name in de reformatorische kerken zijn daardoor nieuwe discussies op gang gekomen. Denk in de Nederlanden aan de spanningen tussen rekkelijken en preciezen.
Leergang 3 (6 lessen)
De kerk in de 19e en 20e eeuw. Gedurende de negentiende en twintigste eeuw komen vragen op binnen kerk en samenleving die nog steeds een belangrijke rol spelen. Er ontstaan nieuwe wetenschappelijke inzichten, zowel binnen de theologie als elders. De industriële revolutie breekt door. De ontkerkelijking komt op gang. Hoe vinden de kerken binnen deze brede maatschappelijke en culturele processen hun weg? Hoe vergaat het de Nederlandse Hervormde Kerk? Waardoor ontstaan de Christelijk Gereformeerde kerken en de Gereformeerde kerken in Nederland? Hoe is de hereniging tot de Protestantse Kerk in Nederland verlopen?
Docent drs. J. Robbers, Damhertlaan 125, 3972 DD Driebergen. Tel. 0343 769 139, e-mail:
Dogmatiek
Het woord dogma heeft tegenwoordig een negatieve klank. Voor velen heeft het de betekenis van “leerstellig”, van het moeten slikken van bepaalde waarheden. In onze lessen zullen wij zien dat dat niet het geval is.
Dogmatiek
Wat de kerk gelooft vind je samengevat in de geloofsbelijdenissen, bijvoorbeeld de apostolische geloofsbelijdenis. In de dogmatiek of geloofsleer gaat het om de vragen: Hoe kun je dat onderbouwen? Hoe kun je dat verantwoorden? Wat bedoel je daarmee?
Kern van de leer van de kerk is het geloof in Vader, Zoon en Geest, oftewel de triniteit en het geloof dat Jezus meer dan mens is, want de Christus en daarmee de Zoon Gods.
Leergang 1 (3 lessen)
In deze leergang beginnen wij met de Geest, want de Geest leidt ons toe tot het geloof in Christus. In onze keuzen moeten wij namelijk de geesten onderscheiden, want er zijn vele machten die strijden om onze aandacht. Welke machten doen er werkelijk toe? Kunnen we daar orde in brengen? Jezus als de Christus is de hogere macht die over de vele machten de regie voert.
We geven aandacht aan de machten die ons leven oriëntatie geven, en die geloof opeisen en onze krachten absorberen (baan, nationale staat, evenementen, enzovoort). We ontdekken hoe Christus als de weg, het leven en de waarheid focus en orde aanbrengt in die drukte. En waarom dat zo is.
Leergang 2 (4 lessen)
Als de Geest in ons is, blijft Christus in ons en is de Vader in ons, zoals Christus ook in de Vader is, zo zegt het evangelie van Johannes. – Als individuen of kerkleden kunnen wij onder de indruk zijn van de weg van Christus, maar ja, dat lijkt onze keuze te zijn en de vraag blijft: is dat een historische toevalligheid of zit daar wetmatigheid in? Na de opstanding van Christus komen de apostelen er achter dat de Christus “moest” lijden, om op te staan uit de dood. Dat is niet maar toevallig zo binnen de kerk, maar het is de kern van de heilsgeschiedenis als zodanig. De “Vader” heeft dat zo bepaald van voor de grondlegging der aarde. Wat betekent dat?
Niet verplicht, maar wel ondersteunende literatuur is:
Herschepping, O. Noordmans: in de serie Klassiek Licht is deze tekst uit 1934 enkele jaren geleden opnieuw uitgebracht. Soms is het antiquarisch te krijgen.
Toekomst, Het Christelijk Levensgeheim, Rosenstock-Huessy, Dabar Luyten, 1993. Het is nog te krijgen via boekwinkeltjes.nl, of anders bij de docent.
Ethiek
Ethiek
Leergang 1 (6 lessen)
In de bijeenkomsten wordt gezocht naar een evenwicht tussen theorievorming enerzijds en gezamenlijk discussiëren en nadenken over praktische morele problemen anderzijds. Voor de opbouw van de theorie van de ethiek maken we gebruik van het basismateriaal, dat verschijnt bij het Centrum voor Educatie te Utrecht. Voor de praktische morele problemen kijken we naar verschillende artikelen in kranten en tijdschriften. Van de cursisten wordt gevraagd krantenknipsels mee te nemen over morele kwesties. Elke les wordt een ‘casus’ aan de orde gesteld, waarover in grotere en kleine groepen wordt gediscussieerd aan de hand van vragen. Wat betreft de onderwerpen is er ruimte voor inbreng. In de eerste drie lessen wordt de theorie in de grondverf gezet en geïllustreerd aan de hand van de onderwerpen ‘in vitro fertilisatie’, ‘huwelijksethiek’ en ‘orgaandonatie’. In het eerste jaar wordt van tijd tot tijd gekeken naar wat in de bijbel staat, hoe je dat moet uitleggen en hoe je daarmee omgaat.
Leergang 2 (8 lessen)
In dit cursusjaar worden de ethische theorieën verder uitgebouwd en komt sociale ethiek en christelijk ethiek aan de orde. We beginnen bij de ethiek van Marx en vergelijken die met de huidige visie op ethiek waarin de privé- en de publieke sfeer sterk van elkaar gescheiden zijn en onze individuele vrijheid erg belangrijk is. Mag en kun je het oneens zijn met de moraal van een ander? Of moet ieder het maar voor zichzelf weten? Wat houdt ethiek in een pluralistische multiculturele samenleving in? We gaan in op het probleem van de euthanasie en een methode om de ethische kant van een maatschappelijk probleem aan de orde te stellen. Twee lessen worden besteed aan de plaats van de kerk, geloof en bijbel in de ethiek. Geven de Bergrede en het bijbelse concept van het Koninkrijk van God concrete handelingsaanwijzingen of reiken zij ons slechts een moraalvriendelijke instelling aan?
Docent mw. drs. R. Oldenboom, van Miereveltlaan 1C, 2612 XE Delft. Tel. 015-2563556, e-mail:

Praktische theologie
Onzichtbaar item om accordeon standaard gesloten te houden
Liturgiek
In het vak Liturgiek gaat het gaat om het vieren van de gemeente. Wat doen we als we op zondagmorgen samenkomen? Op de ene plek gebeurt dat anders dan op de andere
Liturgiek
In het vak Liturgiek gaat het gaat om het vieren van de gemeente. Wat doen we als we op zondagmorgen samenkomen? Op de ene plek gebeurt dat anders dan op de andere. Waarom doen mensen het op deze manier? Waar komen die verschillende elementen van de kerkdienst vandaan? Liturgiek behoort tot de praktische theologische vakken. Dat wil zeggen, dat de bezinning op de liturgie in dienst staat van de dagelijkse of wekelijkse praktijk van de eredienst. Naast historische en theologische informatie over liturgie vormen de eigen ervaringen van de cursisten een onderdeel van de lessen.
Leergang 1 (6 lessen)
In leergang 1 komen deze onderwerpen ter sprake:
* Basisbegrippen. Wat is liturgie, waarom wordt er in de kerk gevierd?
* Liturgiegeschiedenis. In een grote lijn van het Nieuwe Testament via de oudheid en de middeleeuwen naar de tijd van de reformatie, vervolgens via de Nederlandse situatie naar de liturgische vernieuwingen in de 20e en 21e eeuw.
* De opbouw van het kerkelijk jaar.
* De invulling en opbouw van de zondagmorgendienst.
Leergang 2 (4 lessen)
In leergang 2 komen deze onderwerpen aan de orde:
* Van de getijden staan we stil bij het avondgebed.
* Een kleine geschiedenis van het kerklied. We staan stil bij prachtige oude en nieuwe liederen en hun context.
Docent drs. E.B. Kok, Ravellaan 6, 2671 VT Naaldwijk. Tel. 0174-610421, e-mail:
Pastoraat
Pastoraat behoort tot de “praktische” vakken van onze theologische vorming. In het pastoraat gaat het om de levens- en geloofsvragen die mensen bezig houden, vaak naar aanleiding van concrete gebeurtenissen in het leven.
Pastoraat
Leergang 1 (8 lessen)
Pastoraat behoort tot de “praktische” vakken van onze theologische vorming. In het pastoraat gaat het om de levens- en geloofsvragen die mensen bezighouden, vaak naar aanleiding van concrete gebeurtenissen in het leven. Eerst komen we tot een definitie van wat pastoraat is en welke vragen we tegen kunnen komen. Wat is in onze tijd eigen dat ‘omzien naar elkaar’ en hoe gaat ‘luisteren’ naar de ander eigenlijk in z’n werk.
We kijken kort naar diverse benaderingen/ stromingen in het pastoraat, we doen samen een luisteroefening. We besluiten met de organisatie van het pastoraat in deze tijd, want daarin is veel beweging nu het veel kerken niet meer lukt om voldoende ouderlingen en andere medewerkers voor het pastoraat te vinden.
Leergang 2 (8 lessen)
In deze lessenserie besteden we aandacht aan losse pastorale thema’s welke per keer kunnen wisselen, ook op aangeven van de cursisten zelf. Thema’s van verlies, ziekte, rouw komen altijd aan bod, en we kijken naar de verbinding tussen pastoraat en liturgie, zoals bij Doop, Avondmaal en trouwen. Het belang van Geestelijke begeleiding neemt alleen maar toe, ook dat komt aan de orde, als het spreken over gebed en Bijbellezen in het pastoraat. Verder kunnen we kijken naar “de balans van geven en nemen” in familieverbanden onder de loep nemen, pastoraat rondom het levenseinde en wat daarin in beweging is, pastoraat in instellingen, narratief pastoraat en waarderend pastoraat.
Docent mw. drs. C.H.A. Bartelink-van den Dool, Rosmolen 180, 2986 EM Ridderkerk. Tel. 0180-427039, e-mail:
Diaconaat
In de kerkelijke traditie geldt het diaconaat als één van de pijlers van de kerk.
Diaconaat
Leergang 1 (8 lessen)
Het Griekse woord “diakonia” betekent “dienst(baarheid)”. We treffen het alleen in het Nieuwe Testament aan, maar de grondslag ervoor wordt gevormd door de sociale ethiek van het Oude Testament.
In de kerkelijke traditie geldt het diaconaat als één van de pijlers van de kerk. Het krijgt gestalte in de kerkelijke praktijk van hulp aan mensen in nood, dichtbij en ver weg, en in het streven naar gerechtigheid in de maatschappelijke orde en in het maatschappelijk handelen.
In het vak Diaconaat komen in drie dagdelen aan de orde:
– het bijbels denken over diaconaat;
– het diaconaat in het denken en de praktijk van het kerk-zijn en gemeente-zijn;
– aandachtsgebieden in het diaconaat;
– de methodiek van het diaconale werk;
– diaconaal beleid.
Werkwijze
– “Close reading” van relevante bijbel gedeelten;
– bespreking van relevante gedeelten uit Kerkorde en ordinanties van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), alsmede van artikelen over diaconale thema’s;
– bespreking van een of meer casussen over beleid en methodiek in het diaconaat.
Docent drs. J.C. Blankers, Bouwlust 136, 3162 SB Rhoon.
Tel. 010-2929251, 06-10132589, e-mail:

Toegevoegde vakken
Onzichtbaar item om accordeon standaard gesloten te houden
Spiritualiteit
Bij ’spiritualiteit’ doelen we op de ervaringskant van het geloven. Termen die we in dit kader tegenkomen zijn ‘geestelijk leven’ of ‘innerlijk leven’, en ook worden er meer expliciete aanduidingen gebruikt, zoals ‘mystiek’ of ‘bevinding’.
Spiritualiteit
Leergang 3 (8 lessen)
Het woord spiritualiteit is de laatste jaren steeds bekender geworden, ook binnen het protestantisme; het vakgebied van de spiritualiteit is binnen het geheel van de theologie meer in beeld gekomen. Bij ’spiritualiteit’ doelen we op de ervaringskant van het geloven. Termen die we in dit kader tegenkomen zijn ‘geestelijk leven’ of ‘innerlijk leven’, en ook worden er meer expliciete aanduidingen gebruikt, zoals ‘mystiek’ of ‘bevinding’. In de eerste les wordt begonnen met een uitleg over en de ontwikkeling van het woord ‘spiritualiteit’, waarbij we op zoek gaan naar kenmerkende elementen. Van daaruit komen er in de volgende lessen diverse uitingen van (christelijke) spiritualiteit aan de orde, zowel uit de geschiedenis als uit het heden. Verder staan we tijdens de lessen stil bij de beleving en de oefening van spiritualiteit en doen we zelf een enkele meditatieve oefening in groepsverband. Bij de lessen horen ook enkele persoonlijke huiswerkopdrachten. Er wordt gewerkt met ondersteunende stencils, die per les worden uitgereikt.
Docent mw. drs. H.P. Hummel, Dijkje 116, 3077 CM Rotterdam. Tel. 010-4835632, e-mail:
Rabbinica
Bij jodendom denken nog steeds de meeste christenen aan het gedachtegoed zoals ze dat kennen uit het Oude Testament. Dat het jodendom zich echter na het vastleggen van de schriftelijke traditie (Tora) verder ontwikkelde in de zg. mondelinge traditie (interpretatie van Tenach en – onderbouwing van – nieuwe regels) tot een enorme rijkdom aan rabbijnse literatuur (de Midrasj, en de Misjna > Talmoedim, e.v) is dan nauwelijks bekend.
Rabbinica
Leergang 3 (8 lessen)
Bij jodendom denken nog steeds de meeste christenen aan het gedachtegoed zoals ze dat kennen uit het Oude Testament. Dat het jodendom zich echter na het vastleggen van de schriftelijke traditie (Tora) verder ontwikkelde in de zg. mondelinge traditie (interpretatie van Tenach en – onderbouwing van – nieuwe regels) tot een enorme rijkdom aan rabbijnse literatuur (de Midrasj, en de Misjna > Talmoedim, e.v) is dan nauwelijks bekend. Wanneer we ons echter nader verdiepen in dit gedachtegoed, is dat uiterst zinvol voor een beter inzicht in de wortels van ons Nieuwe Testament, voor het opruimen van vele hardnekkige misverstanden aangaande ‘het’ jodendom en het beter begrijpen en hanteren van de zo geschonden relatie jodendom – christendom. Maar bovendien zullen we vaak verrast en geraakt worden door de levende, creatieve manier waarop het rabbijnse denken met zijn geloofsgoed omgaat, discussieert en actualiseert. Docent mw. drs. E. Schorer, S. van Hagenstraat 32, 3062 XJ Rotterdam. Tel. 010-4525016, e-mail:
Gemeente-opbouw
Je kunt in 4 bijeenkomsten(8 lessen) natuurlijk alleen maar proeven aan dit zeer actuele en veranderende vakgebied. Belangrijke ontwikkelingen die in het vak voorbij komen zijn: secularisatie, missionaire presentie en pionieren, het probleem van de aansluiting tussen de huidige (traditionele) kerken met de jongere doelgroepen (tot 50 jaar).
Gemeente-opbouw
Leergang 3 (8 lessen)
Je kunt in 4 bijeenkomsten(8 lessen) natuurlijk alleen maar proeven aan dit zeer actuele en veranderende vakgebied. Belangrijke ontwikkelingen die in het vak voorbij komen zijn: secularisatie, missionaire presentie en pionieren, het probleem van de aansluiting tussen de huidige (traditionele) kerken met de jongere doelgroepen (tot 50 jaar). Gemeente-opbouw betekent nadenken over hoe je op een zo goed mogelijke manier: a. gemeente kunt zijn b. in deze tijd, met deze mensen c. in deze kerk(gemeenschap) d. in de plaatselijke situatie. A. Welke factoren spelen hier een rol? Jan Hendriks geeft in zijn boek “De vitale en aantrekkelijke gemeente” een vijftal factoren aan: identiteit, doelen en taken, leiding, klimaat en structuur. B. Hoe ziet onze tijd eruit, wat speelt daarin, welke effecten heeft dat op mensen als het gaat om betrokkenheid bij kerk en gemeente? Hoe ontwikkelen mensen zich persoonlijk en collectief? C. We kijken in de cursus ook naar de levensloop van de kerk en van lokale gemeenten. Want er zijn kerken, die pasgeboren zijn (vinex- of migrantenkerken) of in zekere zin aan het eind van hun leven zijn (kerkfusies en kerksluiting). Bij deze momenten past een andere wijze van kerk-zijn en van leiding geven. Ook zien we hoe op deze ontwikkeling landelijk wordt ingespeeld. Om het geheel goed te begrijpen zullen we eerst beginnen met het schetsen van de belangrijkste kerkmodellen in Nederland. D. Allerlei plaatselijke situaties worden “aangeraakt” doordat cursisten ieder voor zich reageren op de geboden informatie en dat herkenning of vervreemding met de eigen situatie oproept. Dus daar staan we in de lessen uitgebreid bij stil. Ook vindt er een afsluitende opdracht (tijdens de vierde bijeenkomst) plaats zodat er zelf met de belangrijkste facetten van gemeente-opbouw wordt gewerkt. Aan de hand van deze opbouw worden de lessen vormgegeven. De lessen kennen een hoge mate van meedoen (participatie) door middel van werkvormen en gesprek. Hoewel veel cursisten vooraf zeggen tegen dit vak op te zien (saai en zakelijk), nemen velen ‘bekeerd’ afscheid na de 4 bijeenkomsten. Docent drs. P. Barmentlo, Dubbelsteijnlaan-West 68, 3319 EM Dordrecht. Tel. 078 -6454339, e-mail:
Filosofie
Filosofie is een enorm breed terrein. In deze zeer korte inleiding wil ik u laten ontdekken hoe enkele grondvragen in de geschiedenis van de filosofie voortdurend terug komen. We doen dat aan de hand van twee oude denkers en twee denkstromingen van vandaag.
Filosofie
Leergang 3 (6 lessen)
In drie avonden wordt ingegaan op de vraag hoe zes toonaangevende filosofen denken over God. Behandeld worden: Plato, Augustinus, Descartes, Pascal, Spinoza en Nietzsche. Verschillen in het denken worden geduid en toegelicht. De invloed van de denkers op het christendom en van het christelijke geloof op hun denken komen ter sprake. Tevens maakt de cursist kennis met vaktaal, zoals de begrippen zijn en zijnde, ontologie en substantie. Tijdens de bijeenkomsten worden hand-outs uitgedeeld. Docent dr. J.C. de Bas, Statenweg 96a, 3039 JJ Rotterdam. Tel. 010-4655300, e-mail:
Wereldgodsdiensten
Kennis van de wereldgodsdiensten is van belang om de context te begrijpen waarin de Kerk geroepen is het Evangelie te verkondigen. Sinds ongeveer 1875 maakt de geschiedenis van de godsdiensten deel uit van de theologische studie aan Nederlandse universiteiten.
Wereldgodsdiensten
Leergang 2 (4 lessen) en Leergang 3 (8 lessen)
Iedereen in onze wereld heeft met hen te maken, met mensen die in een andere godsdienstige traditie staan. Voor de jaren zeventig van de vorige eeuw was dat iets van ver weg. Daarna zijn er steeds meer aanhangers van andere religies in onze directe omgeving komen wonen. Maar ook in de winkels kom je die andere godsdiensten van tijd tot tijd tegen. Denk maar aan de boeddhabeelden in de tuincentra. Rotterdam telt tientallen moskeeën en acht hindoe tempels. Het aantal boeddhistische centra is mij onbekend.
Daar komt bij dat al sinds 1870 met name de Nederlandse Hervormde Kerk ervan overtuigd was dat het onmogelijk was goede theologie te bedrijven zonder enige kennis van andere godsdiensten, al was het maar in de zendingsgebieden van Indonesië, waar toen enkele zendelingen werkzaam waren.
Vandaar dat een vak als dit waarin de wereldgodsdiensten aan de orde komen niet kan ontbreken in een cursus Theologische Vorming van Gemeenteleden. In deze cursus zullen we aandacht besteden aan de drie belangrijkste wereldreligies van dit moment, de islam, het hindoeïsme en het boeddhisme. Daarbij wil ik ook proberen aandacht te geven aan de vraag wat de verhouding is van het christelijk geloof ten aanzien van deze religies. Tegelijkertijd wil niet alleen stilstaan bij de hoofdzaken van deze religies, maar ook bij de situatie in Nederland. Dat is meteen al heel veel voor acht lesuren.
Ik denk aan de volgende opzet:
De eerste avond: hindoeïsme
In het eerste deel gaat het over de belangrijkste ideeën die in het hindoeïsme leven: het kastenstelsel, de heilige geschriften, de verschillende godheden en hun verhouding tot het ene goddelijke en de yoga-mystiek. In het tweede deel richten we ons op het Nederlandse hindoeïsme, waarin het Surinaamse hindoeïsme het grootste is.
De tweede avond: boeddhisme
In het eerste deel gaat het over Boeddha en over enkele ontwikkelingen in het boeddhisme na hem. In het tweede deel behandelen we stil bij het mahayana-boeddhisme en zen.
De derde avond: islam
In het eerste deel gaat over de profeet Mohammed en de Koran. In het tweede deel lezen we de passages van de Koran over Jezus. Tenslotte besteden we aandacht aan de situatie in Nederland. Die is zeer gevarieerd!
De vierde avond: de verhouding van het christelijk geloof tot andere religies
Na een eerste begin waarvoor alle cursisten huiswerk moeten maken, namelijk hun eigen gedachten over deze verhouding op papier zetten, staan we stil bij wat met een dure term de theologia religionum heet, bij de verschillende visies die er in de christelijke theologie bestaan ten aanzien van dit onderwerp. Waarschijnlijk helpt dat ook ons eigen denken hierover te verdiepen en te verbreden. Om maar één vraag te stellen: ‘Wat betekent geloven in Jezus? Dat je godsdienst waarin je bent grootgebracht verlaat?’
Kortom genoeg om over na te denken en te praten.
Docent Freek Bakker, gepensioneerd docent religiewetenschap aan de Universiteit Utrecht en predikant van de Protestantse Gemeente Voorschoten.
dr. Freek L. Bakker
Van Slingelandtplantsoen 2
2253 WT Voorschoten
e-mail:
Praktische informatie
Onzichtbaar item om accordeon standaard gesloten te houden
Locatie
De basiscursus wordt gegeven in de lokalen van de Alexanderkerk, Springerstraat 340, Rotterdam-Alexander.
Bekijk de locatie en route op de kaart
Kosten en lesmateriaal
Kosten
De kosten van de basiscursus bedragen € 240,= per cursusjaar, welk bedrag gedurende de cursusduur verhoogd kan worden als kostenstijgingen daartoe nopen. Desgewenst kan in twee termijnen worden voldaan: € 130,= in september en € 110,= in januari daaropvolgend. Op uw aanmeldingsformulier kunt u de TVG machtigen deze bedragen af te schrijven.
Zijn deze kosten onoverkomelijk, dan zijn er verschillende mogelijkheden. Bent u lid van een kerk, dan kunt u de diaconie vragen om ondersteuning. Wij zijn bereid hierbij onze medewerking te verlenen. Daarnaast zijn er gemeentelijke regelingen waarvan u gebruik kunt maken.
Boeken en studiemateriaal
Veel lesmateriaal wordt via de docent aangeleverd.
Voor de bekostiging ervan wordt een bedrag van € 20,= in rekening gebracht dat per acceptgiro of incasso-afboeking geïnd zal worden aan het begin van het cursusjaar.
N.B. Schaf echter nooit iets aan zonder overleg met de docent.
Regeling incasso
Deze regeling geldt voor het innen van de verschuldigde bedragen voor deelname aan de driejarige basiscursus Theologische Vorming van Gemeenteleden en geïnteresseerden.
Gaat u met een incasso-afboeking niet akkoord, dan kunt u het bedrag laten terugboeken. U moet daarvoor binnen een maand na de afschrijving telefonisch een verzoek indienen bij het kantoor van de bank waar uw rekening wordt geadministreerd. Het bedrag zal zonder verdere navraag worden gerestitueerd.
Mededelingen over wijzigingen e.d. met betrekking tot de machtiging dient u te richten aan de penningmeester van TVG Rotterdam, uiterlijk een maand voor de ingang van de wijziging e.d.
Regels
Toelating
De basiscursus staat open voor iedereen die belangstelling heeft voor theologie; er zijn géén toelatingsvoorwaarden, noch wat betreft het lidmaatschap van een kerk, noch wat betreft de genoten vooropleiding.
Men dient wekelijks enige tijd te besteden aan zelfstudie.
Eisen
Elk cursusjaar wordt afgesloten met een gezamenlijke slotavond, waarvan het programma grotendeels wordt ingevuld door de cursisten die de volledige cursus hebben doorlopen. Zij verzorgen een vesper als verplicht onderdeel en kunnen facultatief en op creatieve wijze uiting geven aan hun beleving van drie jaar basiscursus TVG. Dit facultatieve deel mag ook ingevuld worden door derden, met een passend thema.
Op de slotavond ontvangen de afzwaaiende cursisten het “Certificaat Theologische Vorming Gemeenteleden”, uitgegeven door de landelijke dienstenorganisatie van de PKN. Aan dit certificaat kan geen bevoegdheid worden ontleend.
Lesopening/-inhoud
De opening van de eerste les wordt bij toerbeurt door een cursist verzorgd.
Iedere docent geeft aan het begin van zijn serie lessen een overzicht van de te behandelen stof en de te gebruiken hulpmiddelen (boeken, kopieën lesmateriaal enz.). De docent geeft binnen de lessen voldoende ruimte voor dialoog.
Groepsvertegenwoordiger
Iedere groep heeft een groepsvertegenwoordiger die de communicatie verzorgt met de docenten, het bestuur en de medecursisten. De groepsvertegenwoordiger geeft zaken door als het vervallen van lessen, het lesmateriaal dat werd gemist door absentie, eventueel gerezen problemen binnen de groep en vraagt naar de reden van langduriger absentie van een medecursist. De groepsvertegenwoordiger houdt een presentielijst bij en stelt een naamlijst op voor de opening van de eerste les, per toerbeurt. De groepsvertegenwoordiger is aanwezig op de vergaderingen van de begeleidingscommissie en doet er verslag van het reilen en zeilen binnen de groep.
Groepsvorming
Oorspronkelijk waren cursisten TVG meestal aangesloten bij kerkelijke gemeenten; de cursus werd jarenlang gegeven onder de noemer: Theologische Vorming voor Gemeenteleden. Hun afkomst was divers: hervormd, gereformeerd, luthers (nu samen PKN), rooms-katholiek, vrijzinnig, evangelisch, orthodox. Tegenwoordig komen er ook cursisten met weinig of geen binding aan kerk of gemeente, maar wel met belangstelling voor theologie. De cursus wordt de laatste jaren onder andere noemer gegeven: Theologische Vorming voor Gemeenteleden en geïnteresseerden.
Hoewel kennisoverdracht voorop staat is het tijdens de lessen geen éénrichting verkeer. Er is voldoende ruimte om vragen te stellen en discussies aan te gaan. Niet alleen feiten maar ook geloofservaringen worden uitgewisseld. Respect voor elkaars mening is van essentieel belang voor het vormen van een stabiele groep en het creëren van een vertrouwd klimaat.
Rooster
Na de docentenvergadering van eind februari/begin maart wordt het rooster voor de basiscursus voor het nieuwe seizoen vastgesteld.
Voor de herfstvakantie, voorjaarsvakantie en mei-vakantie is uitgegaan van de aanbeveling van de rijksoverheid aan scholen in Midden-Nederland! (Helaas wijken scholen nogal eens af van deze aanbeveling).
Kennismakings- en informatieochtend
Het cursusseizoen 2022-2023 begint op 30 augustus 2022 met een kennismakings- en informatieochtend.
Elke belangstellende is daar welkom, ook als u zich (nog) niet hebt aangemeld voor deelname aan de cursus, omdat u nog niet weet of de cursus wat voor u is. Meldt u zich als dat mogelijk is wel even vooraf aan bij mw M. Bezemer-Rietveld. Haar mailadres is
Aanmelding
Meer informatie kunt u aanvragen:
Schriftelijk bij mw. M. Bezemer-Rietveld, Constantijn Huygenslaan 209, 3351 XB Papendrecht. E-mail:
en
Mondeling bij mw. M. Koole-Godeschalk, tel. 0167-536671.
Aanmelden
U kunt zich opgeven door het aanmeldingsformulier te downloaden, in te vullen en te zenden aan dhr. A. Offereins, Beukmolen 56, 3352 AD Papendrecht.
U kunt ook een kopie van uw (ondertekend) aanmeldingsformulier mailen naar PR-bestuurslid Riet Bezemer, haar e-mailadres is .