Wanneer, waar, wie

Data: 13 bijeenkomsten vanaf 20-1-2025, maandag 19.30 – 21.30 uur
Locatie: De Hoeksteen, Rivierweg 15, 2903 AJ Capelle aan den IJssel
Met diverse docenten
Prijs: € 250,-

Programma

Op deze avond zal door prof. Koo van der Wal, emeritus hoogleraar filosofie aan de Erasmusuniversiteit, het veld worden verkend.
In de erop volgende bijeenkomsten wordt daarop nader in detail ingegaan.

Op deze avonden worden meerdere Bijbelse passages belicht die met dit thema in verband staan, zoals:

• Genesis 1-2
• Het zondvloedverhaal met zijn onderscheiding van kosjere en niet-kosjere dieren, gevolgd door de wetgeving daarover in Leviticus 11, gebruikmakend ook van het commentaar van rabbijn Jonathan Sacks
• Het verbond in Genesis 9:8-17 waar de dieren deel van uitmaken
• Het gebod op de eerstgeborenen, waarbij het eerste ezelsveulen wordt genoemd (Exodus 13:13)
• Het gebod over de sabbat, waarin ook de dieren vrijaf wordt gegeven (Exodus 20:10 / Deuteronomium 5:14)
• De woorden over de chaos in Jeremia 4:23 vv, waarin de vogels worden genoemd
• De passage Hosea 4:1-3, waarin wordt gezegd dat het handelen van de mens ook de dieren raakt
• Jesus’ gelijkenis van het zaad op de akker in Matteüs 13

Verder kijken we naar de nota “Laat gerechtigheid stromen. In gesprek over de zorg voor het behoud van de schepping en ecologische gerechtigheid” die recent door de Protestantse Kerk in Nederland is aangenomen.
Een en ander vergezeld van beeldmateriaal.

17 februari 2025: De Indische religies

Op deze avond staan wij stil bij de positie van de mens in hindoeïsme en boeddhisme. Hoewel het begrip ‘schepping’ hindoes en boeddhisten vreemd is, zullen we zien dat er in hun visie op de mens een nauwe verbondenheid bestaat met de natuur om die mens heen. Alleen al het gegeven dat een mens volgens de leer van karma en reïncarnatie in een volgend leven een dier kan zijn, een hond of een worm, laat zien dat de afstand tussen mens en dier niet heel groot is. In het boeddhisme ligt bovendien een grote nadruk op die verbondenheid met alle we-zens. De avond sluiten we af met een geleide meditatie op basis van de Hart Sutra, waarin die verbondenheid wordt meegenomen.

24 februari 2025: De Afrikaanse religies

We beginnen deze avond met een nagesprek over de geleide meditatie van een week eerder.

Daarna gaan we na hoe de positie van de mens is in de traditionele religies van Afrika. Hier wordt wel gesproken over de schepping, maar er is iets met de scheppergod. Verder kijken we naar andere onderdelen van de natuur en hoe dat alles via rituelen of op andere manieren op elkaar inwerkt.

Op deze beide avonden wordt ingegaan op de ethiek van de schepping. Wat is onze rol daarin? Hebben dieren, zeeën en planten ook rechten? Hoe zit het met rentmeesterschap?

Daarnaast bespreken we de ethische kanten van verbondenheid. Verbondenheid heeft altijd te maken met over een grens heenstappen. De ander zien. Buber en Levinas hebben daar inzichten over opgeschreven, die voor ons nog steeds onze relatie met de (verre naaste) vormgeven.

Bij het vak filosofie komen drie belangrijke filosofische concepten met betrekking tot de relatie tussen mens en natuur (met name dier) ter sprake. Er wordt aandacht besteed aan de ‘scala natura’ (de ladder van de schepselen met de mens als rentmeester), de benadering van dieren zoals Immanuël Kant en Christine Kors-gaard deze voorstaan (wat u niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een dier niet) en de talentbenadering van Martha Nussbaum. Er wordt gebruikgemaakt van Gerech-tigheid voor dieren van Nussbaum.

Op deze avonden zal aandacht worden besteed aan Franciscus van Assisi, onder meer aan zijn Zonnelied, verder aan de Franciscaanse spiritualiteit, en aan de encycliek Laudato Si van paus Franciscus I.

Downloads